Redactie
Het Bildt, of ‘it Bilt’ zoals men in het Fries zegt, is een streek en voormalige gemeente in Friesland. Sint Annaparochie is de hoofdplaats.
Het Bildt maakte ooit deel uit van de Middelzee, een middeleeuwse zeearm in Friesland. Deze begon ten oosten van Bolsward, boog ten noorden van het huidige Sneek af naar het noorden en de monding lag waar nu Het Bildt is. Toen de Middelzee in 1300 door een dijk tussen Beetgumermolen en Britsum werd afgesloten, slibden de noordwestelijke kwelders verder aan. Rond 1498 was het gebied aanzienlijk groter geworden door aanslibbing, en bestond toen uit het Grote Bildt en Kleine Bildt. Rond 1600 was er zo veel extra land aangeslibd dat het Buitenbildt werd ingedijkt.
Inpoldering
Na wat gesteggel tussen hertogen en graven besloot hertog Georg van Saksen Hollanders aan te stellen voor inpoldering van het gebied, om te voorkomen dat de Friezen er aanspraak op zouden maken. In 1505 werd Het Bildt binnen 261 dagen door ongeveer 1500 arbeiders uit onder meer Zuid-Holland, Zeeland, Noord-Brabant en Noord-Holland ingedijkt met een dijk van ongeveer veertien kilometer, de huidige Oudebildtdijk. Een bijzondere prestatie in een dergelijk tijdsbestek, aangezien het gereedschap voornamelijk bestond uit een schep, kruiwagen en paard met sleepbak. Het tempo was nodig, want de dijk moest voor het stormseizoen klaar zijn. De dijk kreeg twee sluizen, waarvan nu nog de Oudebildtzijl over is gebleven.
Parochies
In het midden van de polder werd een kaarsrechte weg aangelegd. Daar langs werden drie werkkampen opgericht van waaruit de arbeiders elke dag naar de Oudebildtdijk trokken om aan de dijk te werken. Die kampen kregen de namen van de oorspronkelijke plaatsen: Wijngaarden, Altoenae en Kijfhoek. Elk dorp vormde een katholieke parochie, waarvan de namen al snel over gingen op de dorpen. Wijngaarden werd Sint Jacobiparochie, Altoenae Sint Annaparochie en Kijfhoek Vrouwenparochie, naar Onze Lieve Vrouwe.
George van Saksen moest in 1514 het hele gebied verkopen aan Karel V. Toen de Republiek der Zeven Verenigde Nederlandsen zich losmaakte van Spanje, werd Het Bildt de negentwintigste grietenij of ‘gemeente’ van Friesland.
Van fruit naar landbouw
Jarenlang is er veel fruit geteeld in Het Bildt. De kleigrond was uitermate geschikt voor het kweken van fruitbomen. Inmiddels zijn veel boomgaarden gerooid ten behoeve van de landbouw, en zit er nog maar één beroepsmatige fruitteler in Sint Jacobiparochie.
Bildts
In het poldergebied van Het Bildt wordt geen Fries gesproken, maar Bildts. Het is een Hollands dialect dat één of meerdere Zuid-Hollandse dialecten als basis heeft. In de loop der eeuwen heeft het invloeden uit het Fries over genomen. Het Bildt was rond de zestiende eeuw de graanschuur van Nederland, en dus geen enclave. Daardoor heeft het onder invloed gestaan van diverse dialecten en talen, waaronder het Fries en het Stadsfries. In welke mate dit invloed heeft gehad is niet meer te achterhalen. Er is één uitzondering op de plaatsen waar Bildts wordt gesproken: Minnertsga, waar men hoofdzakelijk Fries spreekt. Dit komt omdat de plaats pas sinds de gemeentelijke herindeling van 1983 tot de gemeente Het Bildt behoort.
