Het Friese volkslied, iedereen heeft het geleerd op school. Maar het is meer dan een lied dat gezongen wordt tijdens plechtigheden. Het is een tekst met een oorsprong die niet iedereen kent.
‘De Alde Friezen’, dat is de eigenlijke naam van het Friese Volkslied. Het is geschreven door de Grouster arts Eeltje Halbertsma (1797 – 1958). Naast arts was Halbertsma ook schrijver en letterkundige. Hij verzamelde verhalen uit de Friese mythologie, die door zijn broer Joost werden gepubliceerd. In 1822 publiceerden ze ‘Lapekoer van Gabe Skroor’ (De lappenmand van Gabe Snijder), waar in de tweede druk onder meer ‘De âlde Friezen’ werd opgenomen, een verhaal van de hand van Eeltje.
Melodie volkslied
De âlde Friezen was dus op dat moment nog geen lied. Pas later werd het op de melodie van het Duitse lied ‘Vom hoh’n Olymp herab’ gezet. De tekst paste verbazingwekkend goed op de melodie, en het vermoeden bestaat dat Halbertsma het lied kende en de tekst – min of meer – ook voor deze melodie heeft geschreven.
It Lieteboek
Halbertsma heeft echter nooit geweten dat zijn tekst tot het Fries volkslied is gekozen. Pas in 1875, tijdens een herdenking van Halbertsma, werd de tekst voor het eerst gezongen op de melodie. It Selskip foar Fryske Taal- en Skriftekennisse heeft het lied vervolgend bestempeld als volkslied. Een jaar later, in 1876 schreef Jacobus van Loon een verkorte versie van het Fries volkslied, een uitvoering die werd gepubliceerd in It Lieteboek. De Van Loon versie wordt tegenwoordig het meeste gezongen.
Reageer